Ông Nguyễn Hữu ( khuyết danh. Lạc phố)....

(phận tôi, Tri thu Nguyễn ... )

Sai, Tô, Gỗ , Lính, Đá, Đường, Cầu...
Việc nọ chưa thành việc khác câu
Dãi nắng vàng hoe đầu Bản phủ
Đánh đòn đen hắc đít Tri thu
=========================
Bài này , năm 1957 tôi thấy chép trong ' Phổ truyền" nhà thờ ôngThượng Lạc phố , Nguyễn Bá Nghi ( 1807 - 1870).
Ông Nguyễn Bá Nghi có nói : lúc Tây sơn khởi binh, ra chiếm Quảng ngãi (1773)thì ông nội mình khuyến khích bác và cha mình phò Tây sơn. Người bác mất ở Quảng nam . Cha mình là ông Nguyễn hữu ...- có chức chững lớn- đã có mặt trong đám tàn quân Tây sơn, qua Trấn ninh...về được Huế , về quê Quảng ngãi . Được nhà nước thời đầu Gia long cho làm Tri thu ( thôn trưởng) để cùng góp công sức tái thiết đất nước sau ba mươi năm nội chiến ...
Có lẽ bài thơ này làm ra giữa các năm 1802 - 1815).
Ngoài ra , ông còn có nhiều bài văn Nôm khác , như bà Tế ông Trùm xe , tôi nhớ có các câu:

"Nhớ linh xưa ...
Vai vác bồ cào
Tay cầm vồ nọc ...
....
... dài hơi cồng cộc ..." ,

và bài thơ " vịnh Nước lụt " như sau:

Mưa từng chặp, gió từng hồi
Bổng chốc giang sơn nước khỏa rồi
Lũ kiến bất tài tìm chốn nấp
Đàn rều vô dụng kết bè trôi
Lơ thơ ngoài cụm nghe chim dắng
Lổm ngổm giường cao thấy chó ngồi
Nỡ để dân đen trên gác yếu
Ớ ông Hạ vũ ở đâu ôi !
========================
Bài thơ này được truyền miêng khắp tỉnh.
Mẹ tôi ...mà cũng thuộc, cũng ru cho cháu cho con ngủ ...hằng ngày.
Nhiều người cho đó là bài thơ mà tác giả là Ông Lê Trung Đình ( 1861-1885).
Kỳ thực , cuốn phổ truyền đã được Ông Nguyễn Bá Nghi làm ra , chép bài thơ ấy ...từ những năm trước 1870.Năm Ông Nguyễn bá Nghi mất , ông Lê Trung đình chỉ mới lên chín ..

Theo tôi , có lẽ cụ Nguyễn ( thân phụ ông Nguyễn Bá Nghi/ Nguyễn hữu Nghi) sáng tác bài này vào các năm trước 1820. Những năm có lụt lớn, và đã gây ra chuyện Sông Vệ đổi dòng :bỏ cửa Hoài dương , chảy vào cửa Cổ lũy ...
TưVôTà